دنیای اطراف ما مملو از آموزه های درست ونادرست است که به وسیله آن می توان درزندگی فردی، خانوادگی واجتماعی از آنها بهره جست.

آنچه اتفاق می افتد، خوب یا بد بودن ، زشت یا زیبا بودن، هنجار یا ناهنجار بودن، واحدهای مکرر ومستمر جامعه شناسی ، روانشناسی و فلسفه وحکمت است که در هیچ دانشگاه وآزمایشگاهی و در محضر هیچ استادی اینگونه کامل وجامع آموزش داده نمی شود.

نمونه داستانهای حکیمانه لقمان در ادبیات دینی ما نقل شده که « لقمان را گفتند ادب از که آموختی گفت از بی ادبان ، هرچه از ایشان در نظرم زشت وناپسند آمد از آن پرهیز کردم.»...

اکنون کلاس آموزش علوم انسانی در پیش روی ماست، کجا؟ چگونه؟ وبه وسیله چه کسانی این آموزش ها داده می شود؟ وما به چه نحو از آن بهره می بریم؟

آنچه اهمیت دارد آن است که ؛ اماکن عمومی ، مراکز شلوغ وساعات ازدحام ، نیازمند فرهنگ سازی و برنامه ریزی درست واصولی بر طبق موازین اسلامی ورعایت حقوق دیگران برمبنای ارزشهای دینی وفرهنگ عمومی و ارائه راهکارها و رهنمودهای اساسی به مردم ومسئولین در احقاق حقوق شهروندی برای جامعه اسلامی ما،  یک ارزش محسوب می شود.

 مسئولین چرا؟

 بارها درکنار خیابان موقع استفاده مردم از اتوبوس ، شاهدیم که به دلیل فاصله زمانی اتوبوس ها ، مجبورند برای رسیدن به موقع به محل کار، به زور فشار بردیگران و حتی به قیمت ماندن قسمتی از اعضای بدنشان لای درب ، سوار براتوبوس پر از دود وبعضا کثیف شوند.

از خود می پرسیم این کارمند بعداز این همه فشار واسترس در ابتدای صبح و جارو جنجال اعتراض آمیز همشهریان نسبت به یکدیگر، چگونه قادر به تولید مناسب و ارائه خدمت مطلوب به ارباب رجوع می شود؟

 به نظر می آید شأن مردمی که در هرزمان و در هر شرایطی ندای مسئولانشان را به جان خریدارند ودر مراحل مختلف سیاسی، فرهنگی واجتماعی حضور مثبت ومؤثر خود را در به ثمررسیدن انقلاب شکوهمند اسلامی و در تداوم آن به اثبات رسانده اند ، راهپیماییهای میلیونی و انتخابات گسترده رارقم زده اند تا اسلام و ایران در جهان سربلند باشد؛ به مراتب بالاتر از اینگونه برنامه ریزیهاست.

توصیه های فرهنگ غنی اسلام مبنی بر تعمیم عدالت اجتماعی و همسان بودن دسترسی مردم ومسئولین به امکانات ومنابع ، مستلزم خودسازی واحساس مسئولیت برای سیاستگذاری درست واصولی در همه زمینه ها ودر رابطه با حمل ونقل شهری است و چه بسا اگر نظم قابل قبولی بر این مسئله حاکم بود ، بهانه ترافیک توجیه مشکلات نبود.

وصد البته منصفانه نیست اگر تلاشهای شهرداری را در تکمیل پروژه ها و اجرای طرحهای مختلف شهری نادیده بگیریم ویا قدردان جداسازی اتوبوس و مترو نباشیم... اما چون موضوع مورد نظر نگارنده بحث پیرامون رشد فرهنگ عمومی در اماکن پر ازدحام و اتوبوس هاست ، به همین دلیل توصیه به چاره اندیشی در این زمینه را مسئولیت شرعی وقانونی خود می داند.

 واما مردم....

  ما در نظامی زندگی می کنیم که اصول حاکم برآن، برگرفته از آیات الهام بخش قرآن کریم وروایات ائمه اطهار (س) می باشد و درسالی هستیم که به نام رسول رحمت ورأفت، پیامبر اعظم (ص) مزین شده که هدف از بعثتش را تکمیل مکارم اخلاق معرفی می کند ودر برخوردهای اجتماعی وخانوادگی خود مستندات اخلاقی نایابی دارد که دسترسی و انجام هریک از آنها مارا به مدینه فاضله ای نزدیک می سازد که دورنمای حکومت عدالت گستر جهان را به ارمغان می آورد.

مایه تأسف وتأثر است که تعلیمات جامع وکامل دین مبین اسلام هزاران بار ارزشی و اخلاقی شاخص ، برای تکریم انسانها دارد، اما مارا چه شده که دیگران در انجام این امور پیشی گرفته اند؟

 برای بهبود وضعیت چه باید کرد؟

 1- لازم است مجریان، در اماکن عمومی ، مسیری را برای رفت وبرگشت به صورت جداسازی تعیین کنند تا هرکس که می خواهد به سرعت از افراد بگذرد ، امکان ادامه راه را داشته و به دیگران تنه نزند.

2- توصیه می شود تازمانی که جداسازی مطلق در مسیر رفت و برگشت در اماکن پر ازدحام مثل نمایشگاهها، متروو... توسط مسئولین شهر انجام نشده، خود مردم مسیر رفت را سمت راست و مسیر برگشت را سمت چپ قرار دهند.

3-    اگر کسی این موازین را مراعات نکرد با نگاه ملامت آمیز دیگران ، متوجه کار اشتباه خود شود.

4-    توصیه می شود لغت « ببخشید» ،«لطف کردید»و « متشکرم» به عنوان فرهنگ عمومی به اندازه کافی تکرار شود.

5- تمیز نگه داشتن اتوبوس ها و قطار توسط مردم وبرنامه ریزی برای نظافت آن توسط مسئولین ، مناسب دیندارانی است که در مذهبشان بیش از همه ادیان توصیه به نظافت دارد و آن را جزء ایمان افراد و جوامع می داند بنابراین به مصداق حدیث شریف «النظافة من الایمان»، تمیز نگه داشتن آنها وبد بو نبودن مسافرها، رغبت برای استفاده عموم از وسائل نقلیه عمومی را دو چندان می کند.

6- مسئولین مربوط ، به ایجاد فضای لازم برای هرنفر در اتوبوس ها ودر مترو بیندیشند ؛ اگر مایلند به اعتقادات دینی مردم به ویژه زنان دررعایت حریم زن ومرد توجه شود ، در اتوبوسی که ظرفیت حمل 50 نفررادارد 100 نفر روی هم انباشته نکنند.

7- از آنجا که به مصداق « العلم فی الصغرکالنقش فی الحجر»آداب اسلامی و اجتماعی باید از کودکی در افراد نقش بندد، اهتمام آموزش وپرورش در تعمیق فرهنگ وآداب اجتماعی در اماکن عمومی تأثیر بسزایی دارد.

8- شهرداریها می توانند در کنار برنامه های خوددرزمینه بهبود کیفی وضعیت ترافیک و حمل ونقل شهری با برگزاری Work shop   ها برای عموم به ویژه زنان ، به آموزش صحیح رفتارهای اجتماعی در اماکن عمومی همت گمارند.

9- دانشگاه عمومی کشور یعنی صدا وسیمای ج.ا.ا و رسانه های دیداری و نوشتاری، می توانند در سالم سازی وضعیت فرهنگ عمومی تأثیر گذار باشند.

10-صحنه زیبایی که نگارنده مایل است باکمال خرسندی در پایان کلام به خوانندگان هدیه نماید ، رفتار زیبای نوجوانان وجوانانی است که به محض ورود فرد مسن ، معلول ، خانم حامله و... طبق توصیه دینی ، سنت حسنه و تمدن ایرانی مبنی بر احترام به بزرگترها، با میل ورغبت واحترام برخاسته ومحل خود را تحویل می دهند.

در خاتمه یادآور می شود ، اجرای طرحها برای نهادینه کردن فرهنگ درست با آموزه های دینی در شهر می تواند در معرفی شأن وجایگاه واقعی مردم فهیم کشورمان مؤثرو مدل والگوی واقعی برای جهان به ویژه کشورهای اسلامی باشد ؛ که این امر منوط به بسیج عمومی و عزم واراده ملی در بهسازی فرهنگ عمومی است.