پس از انقلاب اسلامی، زنان در ایران با سرعت بیشتر و انگیزه های جدیدی به بازار کار و اشتغال روی آوردند و به دلیل اعتماد به سلامت جامعه اسلامی زمینه رشد و بهره برداری زنان از آموزش علمی و آکادمیک، روز به روز فزونی گرفت. در این زمان ارائه خدمت به جامعه اسلامی و احساس تعهد نسبت به رفع نیازهای ضروری زنان در عرصه آموزش، بهداشت و ... یکی از مهمترین انگیزه های زنان متدین جهت حضور در مشاغل اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جامعه گردید. کسب اعتماد به نفس و شکوفایی استعدادها، کمک به پیشرفت و توسعه و تعالی کشور، ایفای نقش در سرنوشت کشور از جمله دلایل قابل قبول ورود زنان مسلمان به بازار کار و اشتغال حرفه ای در جامعه کنونی ما به شمار می رود.

  امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری بارها در بیانات خود بر مشارکت همه جانبه زنان در سرنوشت جامعه تاکید ورزیدند. این بزرگواران اشتغال زنان را بلا اشکال و تا جائیکه به نقش های خانوادگی لطمه وارد نسازد جایز و حتی در برخی مشاغل ضروری می شمارند. البته برخی انگیزه های دیگر نظیر مشکلات اقتصادی و کمک به اقتصاد خانواده نیز زنان را به کار و اشتغال خارج از منزل ترغیب نموده است، روحیه مصرف زدگی و مصرف گرایی و ایجاد نیازهای بعضاً کاذب و غیر واقعی و همچنین کسب موقعیت اجتماعی نیز می تواند انگیزه ای برای اشتغال زنان محسوب شود.

علیرغم انگیزه های متفاوت زنان شاغل، حضور فعال اقتصادی تبعات مثبت و منفی را بدنبال داشته است .  کسب درآمد، بالا رفتن سطح زندگی و رفاه عمومی خانواده ها، کاهش انتظارات و توقعات زنان شاغل از مردان، صرفه جویی به دلیل تماس نزدیک با بازار کار و درک مشکلات و صعوبت های کسب درآمد، افزایش توانایی و توان مدیریت در اداره خانه و اشتغال بصورت توأم، درک بهتر مشکلات زندگی و موقعیت همسر، ایجاد روحیه همکاری متقابل در خانواده، شناخت مشکلات بزرگتر اجتماعی و کوچک شمردن مسائل و مشکلات شخصی و خانوادگی و بها ندادن به آنان، استفاده بهینه از وقت و عدم اتلاف آن به دلیل دو شغله بودن همه و همه از مزایای حضور اجتماعی زنان در خارج از منزل و در بازار اشتغال حرفه ای است.

 اما روی دیگر سکه اشتغال زنان، کاهش آسایش و راحتی، مستولی شدن خستگی ناشی از انتظار از آنان برای انجام مسئولیت های چندگانه در منزل و خارج از آن، کم شدن آستانه تحمل روانی نسبت به اعمال کودکانه به دلیل فشارهای مضاعف بر مادر، عدم وجود زمان کافی جهت ارتباط فکری و روحی با همسر و فرزندان به دلیل حضور تمام وقت در خارج از منزل و کارهای متداول منزل، عدم وجود فرصت کافی برای استراحت و تفریح، ورزش و پرداختن به سلامتی خود، عدم مراقبت و فقدان نقش مثبت تربیتی برای فرزندان به دلیل ضیق وقت، عصبانیت، پرخاشگری، اضطراب، تضعیف روابط عاطفی میان همسران و بالاخره بروز شکاف و اختلاف در خانواده و ... ده ها مشکل دیگر است که سلامت و بهداشت روانی مادر و خانواده و در نهایت جامعه را به مخاطره می افکند.

بدیهی است که اشتغال یک حق و در برخی موارد یک تکلیف شرعی برای زن و نه تکلیف اولیه طبیعی و تکوینی و نه یک تحمیل اجتماعی و اقتصادی بر زن است. از یکسو نمی توان به بهانه پیامدهای منفی بیان شده از آن صرفنظر کرد چرا که در برخی موارد و برخی مشاغل، حضور زن یک ضرورت شرعی تلقی می شود و از سوی دیگر پیامدهای برشمرده نیز واقعیاتی غیر قابل اجتناب است. لذا در برنامه ریزی اقتصادی این مهم باید مورد توجه قرار گیرد که به زنان به مثابه یک نیروی کار الزامی، نگریسته نشود و در چرخ اقتصاد ملی و جهانی حضور زنان را یک وظیفه و تکلیف اجباری قطعی، تلقی ننمایند، چرا که اگر حضور زن در عرصه اقتصاد یک ضرورت و تکلیف قطعی اجتماعی محسوب شود قطعاً در باورهای عمومی علاوه بر مسئولیت های قهری منزل و فرزندان، جامعه نیز خواستار نقش تکلیفی اقتصادی از زن خواهد بود و این هم خلاف شرع مقدس اسلام است که مدیریت اقتصاد خانواده را عموماً بر عهده مرد گذاشته و مردان را نیز نسبت به تکلیفشان در امرار معاش خانواده بی انگیزه و تنبل خواهد کرد.

 از سوی دیگر با توجه به ضرورت های شرعی و اجتماعی باید حضور زن در اشتغالات ضروری تعریف شود و مکانیزم این حضور به نحوی طراحی گردد که ساعات حضور زنان فرسایش دهنده نبوده و با مسئولیت مادری و همسری در تعارض نباشد. حضور زنان به عنوان مشارکت کنندگان اقتصاد خانوار ضرورت بازنگری در سیستم حقوقی خانواده را ایجاب می نماید و مشارکت مردان درعرصه فعالیت های داخلی و تربیتی فرزندان را می طلبد.  از طرفی مناسبات حقوقی جدیدی در خانواده ای که زن و مرد هر دو خارج از منزل اشتغال دارند بوجود می آید و چون امکانات اقتصادی بوجود آمده حاصل دسترنج هر دوی آنان بوده و بعلاوه مادر بخشی از وقت خود را نیز به فرزندان و فعالیت های خانگی تخصیص می دهد باید در منافع اقتصادی حاصل شده در کل زندگی سهیم باشد اگر درآمد زن در خانواده خرج می شود بایستی مناسبات اقتصادی موجود در خانواده نیز دگرگون گردد و چنانچه از بدِ حادثه، اختلاف و جدایی پیش آید حقوق زن نادیده گرفته نشود. حتی در مورد زن خانه دار نیز بر اساس دستورات متعالی اسلام ارزش کار خانگی زن باید لحاظ شود تا در صورت بروز جدایی و فقدان مرد، حقوق ناشی از کار در منزل به زنان پرداخته شود. خوشبختانه به همین دلایل، اندیشمندان و رهبران جامعه اسلامی به بازنگری و اجتهاد در مناسبات جدید اجتماعی در ارتباط با مقوله زن، اشتغال و خانواده توجه نموده اند. امید است برخورد عدالت محور اسلام در کلیه ارکان جامعه، توسعه یافته و زن و خانواده بیش از پیش در رأس توجهات برنامه ریزی های کلان قرار گیرند.